Đánh thuế người có 2 căn nhà: Tài sản nhà giàu vào 'tầm ngắm'

Bộ Tài chính hiến kế chính sách thuế để bình ổn thị trường bất động sản, chống đầu cơ, sử dụng bất động sản lãng phí. Trong đó có việc đánh thuế với những tài sản có giá trị lớn như nhà, đất

Ở Việt Nam hiện nay chưa có sắc thuế tài sản riêng, nhưng đã có các chính sách thuế chính liên quan đến tài sản như thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất nông nghiệp,... Tuy nhiên, Bộ này cho rằng chính sách thuế liên quan đến tài sản hiện nay chưa đáp ứng được vai trò là một trong những nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước.

Cụ thể, số thuế sử dụng đất của Việt Nam hiện nay chỉ chiếm khoảng 0,03% GDP và khoảng 0,15% tổng thu ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính cũng không quên dẫn kinh nghiệm của các nước trên thế giới. Theo đó, thuế tài sản là loại thuế được ra đời rất sớm trong lịch sử, nguồn thu từ thuế tài sản, đặc biệt là thu từ thuế sử dụng đất là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước.

Cụ thể nguồn thu từ thuế tài sản chiếm khoảng 2% tại các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế OECD, trong đó Canada là 4%, Mỹ cao nhất là 3% và thấp nhất là 1%.

Còn tại các nước đang phát triển, nguồn thu này chiếm khoảng 0,6% và khoảng 0,68% tại các quốc gia đang chuyển đổi.

Ngoài ra, thuế tài sản được các nước đánh giá là loại thuế trực thu có khả năng động viên tương đối sát với khả năng đóng góp thực tế của người chịu thuế vì thuế đánh vào những tài sản cụ thể, nhất là nhà và đất.

Bộ Tài chính cũng cho hay xu hướng cải cách thuế tài sản tại một số quốc gia như Canada, Úc, Malaysia,...thời gian gần đây cho thấy các nước có xu hướng cải cách nguồn thu theo hướng đánh thuế đối với tài sản có giá trị lớn, mở rộng đối tượng thu thuế tài sản.

“Việc đánh thuế tài sản phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới, góp phần tăng cường quản lý nhà nước đối với tài sản”, Bộ Tài chính bày tỏ quan điểm.

Theo Bộ Tài chính, thị trường bất động sản được kỳ vọng phát triển ổn định và bền vững hơn trong thời gian tới khi hàng loạt chính sách mới như Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản (sửa đổi), các chính sách về tín dụng cho vay bất động sản đã có hiệu lực thi hành từ tháng 7/2016 như: Mở rộng đối tượng mua, sở hữu nhà, đất, khuyến khích tổ chức, cá nhân thuộc các thành phần kinh tế đầu tư kinh doanh bất động sản, Nhà nước có cơ chế bình ổn thị trường bất động sản, đảm bảo lợi ích của nhà đầu tư và khách hàng,...

Ngoài ra, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam liên tục tăng trong các năm gần đây, từ 1.400 USD (khoảng 30 triệu) năm 2013 lên 2.200 USD (khoảng gần 50 triệu) năm 2016 và dự báo sẽ tăng lên 3.400 USD (gần 80 triệu) đến năm 2020. Theo đó, dự kiến việc nắm giữ, sở hữu, đầu tư bất động sản của người dân có xu hướng tăng lên.

Như vậy, Bộ Tài chính khẳng định “cần thiết nghiên cứu, xây dựng Luật Thuế tài sản”. Điều này nhằm thể chế hóa chủ trương về chính sách thuế đối với tài sản, xây dựng hệ thống chính sách thuế đồng bộ, phù hợp thông lệ quốc tế, góp phần bình ổn thị trường bất động sản, hạn chế đầu cơ và sử dụng bất động sản lãng phí.

Còn nhiều ý kiến trái chiều

Thực tế, đề xuất đánh thuế nhà của Bộ Tài chính đã được bàn bạc từ vài năm trước. Gần đây nhất là cuối năm 2016, một đại diện của Bộ Tài chính đã hé lộ thông tin việc cơ quan này đang xem xét nghiên cứu việc xây dựng Luật Thuế tài sản để có cơ sở đánh thuế nhà.

Ngay lập tức, thông tin này đã gây ra nhiều tranh cãi. GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường bày tỏ sự ủng hộ với việc xây dựng thuế tài sản với nhà vì hiện nhà ở không phải chịu thuế. Ở Việt Nam không đánh thuế vào tài sản trên đất mà chỉ đánh vào đất với tỷ suất khá thấp là 0,03% theo bảng giá đất của nhà nước.

“Các nước đánh thuế cả đất và nhà trên nguyên tắc từ 1-1,5% giá trị thị trường. Họ coi đó là nguồn thu chủ yếu phát triển hạ tầng cũng như nâng cấp đô thị. Riêng nguồn thu từ thuế đó đủ cho phát triển cơ sở hạ tầng”, ông Đặng Hùng Võ cho biết.

Theo vị chuyên gia này, để chống đầu cơ, các nước cũng tiến hành đánh thuế lũy tiến vào các trường hợp có 2 nhà hay 3 nhà trở lên .

Ngược lại, dưới góc độ của chuyên gia bất động sản, ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp Hội bất động sản Việt Nam, nhận định, thị trường sau nhiều năm trầm lắng đang rất cần sự hỗ trợ của chính sách, việc áp thuế tăng thêm khi mua căn nhà thứ hai tại thời điểm này là không phù hợp.

Nguyên nhân là hạ tầng thông tin chưa đảm bảo, việc cập nhật, giám sát thông tin về nhà ở còn rất yếu nên nếu áp dụng sẽ rất dễ dẫn đến mất công bằng, người cần thu thuế thì không thu được.